Interview met vitamine B12 specialist

Internist Hajo Auwerda heeft als specialiteit hematologie, ofwel ‘bloedkunde’. Afgelopen jaren heeft hij zich gespecialiseerd in behandeling van vitamine B12-tekorten. Ondertussen komen mensen van heinde en ver naar zijn vitamine B12 spreekuur. Hij werkt in het MC Zuiderzee Ziekenhuis in Lelystad, hier behandelt hij mensen uit binnen- en buitenland.

Vanwaar de interesse in vitamine B12?

‘Ik zag eens een patiënt met onverklaarbare vermoeidheidsklachten en polyneuropathie, een zenuwaandoening. Na analyse bleek mijn patiënt een laag vitamine B12-bloedniveau te hebben, echter zonder bloedarmoede. Ik ben op zoek gegaan naar de correcte behandeling. In mijn zoektocht ging een wereld voor me open bij het lezen van alle literatuur over vitamine B12. De literatuur maakt geen melding van vitamine B12 overdosering en omdat er binnen het vakgebied veel onduidelijkheid is over hoe patienten te behandelen met vitamine B12 heb ik besloten deze patiënt vitamine B12-injecties op experimentele basis frequent toe te dienen. Met resultaat, de patiënt ging zichtbaar vooruit!’

Wat toen?

‘Dit opende mijn ogen en ben ik zodoende steeds meer patienten gaan behandelen met vitamine B12 injecties. Momenteel zie ik 300 tot 350 mensen per jaar. Veel van deze patiënten komen binnen met allerlei vage klachten. Opvallend vaak zijn het jonge vrouwen die al lange tijd onder behandeling staan bij verschillende specialisten. Sommigen zijn zelfs al onder behandeling bij een psychiater.

Hoe zit dat dan met vitamine B12 gerelateerde klachten?

‘Patienten met een vitamine B12-tekort hebben vaak allerlei vage klachten wat zich kan uiten in flinke vermoeidheid, maar ook psychische problemen.’

Zouden we niet vaker naar vitamine B12 waarden moeten kijken in het bloed dan?
‘Wellicht, maar het zegt niet alles. De normaalwaarden verschillen aanzienlijk per lab en heeft bovendien een hele brede basis, tussen de 150-700 pmol/l. Tevens zijn de normaalwaarden opgesteld voor gezonde, vitale mensen. Iemand met een lage waardes van bijvoorbeeld 180 pmol/l die klachten heeft, kan mogelijkerwijs baat hebben bij vitamine B12 suppletie. Allereerst moet het klachtenpatroon goed in de gaten gehouden worden, juist ook tijdens de behandeling! Daarnaast liefst ook  het verloop van de vitamine B12-concentraties in het bloed.’

Wat maakt uw vitamine B12 behandeling uniek?

‘Als breed opgeleid internist kan ik door middel van gericht onderzoek snel zien of er geen andere medische oorzaken zijn voor iemands klachtenpatroon. Indien ik van mening ben dat vitamine B12 injecties nodig zijn, schrijf ik die voor. Meestal twee keer per week gedurende acht weken, daarna bouw ik geleidelijk af  tot uiteindelijk 1 keer per maand. Dit is niet in overeenstemming met de landelijke huisartsenrichtlijn maar mijn ervaring is dat die niet strookt met mijn praktijkervaring. De juiste werkwijze is: je moet niet stoppen wanneer de bloedconcentratie vitamine B12 goed is. Nee, je moet blijven kijken naar de klachten. Er zijn gevallen bekend waarbij de waardes weer op peil zijn, maar komen de klachten na een aantal weken toch weer terug. De frequentie van vitamine B12 injecties moet dan zeker niet afgebouwd worden.  Patienten hoeven overigens niet bang te zijn voor overdosering, want vitamine B12 kan je niet overdoseren.’

Kan een huisarts het vitamine B12 tekort ook behandelen?

‘Jazeker. Maar huisartsen werken volgens de geldende richtlijnen en kijken alleen naar de bloedconcentratie vitamine B12. Daarnaast zijn ze vaak te voorzichtig ingesteld met het toedienen van vitamine B12 injecties’.

Is zelf toedienen van vitamine B12 een optie?

‘Vitamine B12 supplementen zijn te koop op internet, maar ik raad echt begeleiding aan van een huisarts of specialist. Het is mijn doel zoveel mogelijk huisartsen in te lichten over vitamine B12. Als ze een vitamine B12 tekort herkennen weten ze dit dan op een juiste manier aan te pakken’.

Hoe groot is het probleem, hoeveel mensen hebben een vitamine B12-tekort?

‘Voor zover mijn kennis reikt heeft ongeveer 25% van alle 65-plussers een verminderde vitamine B12 opname en daardoor een verlaagd vitamine B12-concentratie of echt een tekort. Over de gehele Nederlandse populatie schat ik dat zo’n 10% een verlaagd vitamine B12-gehalte heeft of een tekort.’

Zijn er groepen mensen die eerder een tekort aan vitamine B12 kunnen krijgen?

‘Jazeker, vooral mensen die medicatie gebruiken zoals metformine of maagzuurremmers, daarnaast ook ouderen en zwangere vrouwen. Ook zie je tekorten vaker voorkomen bij mensen met een traag werkende schildklier. Maar een groot deel van de mensen die bij mij op spreekuur komen zijn jongere vrouwen. Waarom juist zij is moeilijk te achterhalen, omdat de huidige resorptietesten tekort schieten en naar mijn mening daar toch het probleem zit.’

Wat is uw boodschap voor de huisartsen, diëtisten en andere gezondheidsprofessionals?

‘Wees niet te terughoudend met het regelmatig injecteren van vitamine B12!  Zelfs niet bij normale waardes die aan de lage kant zitten. Wat regelmatig optreedt is dat de klachten eerst wat toenemen gedurende de behandeling. Dit is niet verontrustend en je moet dan juist doorgaan met de behandeling. De meeste patienten worden na verloop van tijd volledig klachtenvrij. Tot slot, symptomatisch B12-tekort komt veel vaker voor dan gedacht.’

Vaak optredende klachten van vitamine B12-tekort:

– Algehele vermoeidheid
– Spierzwakte
– Gewrichts klachten
– Tintelingen en gevoelloze handen en/ of voeten
– Zenuwpijnen
– Verwardheid
– Geheugen verlies, concentratie problemen